zondag 3 oktober 2010

De versheidswaarde van culturele producten

Een citaat uit het artikel 'Onder embargo' van Peter Terrin: Binnenkort wordt de lezer een deadline opgelegd: drie weken om te beslissen of hij een boek koopt of niet. Het schetst hoe een op hol geslagen consumentisme nog steeds zijn top niet bereikt heeft en de consumenten verder opgejaagd worden om toch maar mee te zijn met de nieuwste hypes en cultuurproducten. Welke zinnige mens wil daar nog aan mee doen, zou je zo denken? Maar het systeem is zo allesomvattend dat je als liefhebber van een goed verhaal, een goed stuk muziek, film of game gewoon meegesleept wordt. Iets vergelijkbaars zien we bij grote concerten: de prijzen stijgen gigantisch omdat de uniciteit en exclusiviteit opgedreven wordt. In de schaduw van dit artikel moet ik toch even terugdenken aan de denk- en discussiedag van Bibnet laatstleden. Daar werd bij de aanwezigen gepolst of bibliotheken zich zouden kunnen vinden in een systeem dat ze cultuurproducten wel mogen blijven uitlenen maar met een sperperiode van enkele maanden. Steeds meer begin ik te vermoeden dat we met het imiteren van het businessmodel van grote uitgevers (denk maar aan de sprinters) vlug gewin genereren (en ruime appreciatie) maar dat we daar best ook mee oppassen. Is het niet vooral en juist de (minder evidente) taak van bibliotheken om de even kwalitatieve (want ik beweer niet dat mainstream meteen ook pulp is) maar minder gekende werken naar boven te stuwen? Anderzijds zorgt een dergelijke 'opisop'-marketingstrategie er ook meteen voor dat mensen die het werk ergens gemist hebben toch nog terecht kunnen om kennis te maken met het boek/cd/dvd/game in de bibliotheek :-)

Verhalen of muziek, digitaal of fysiek

Een kort artikel in de cultuurpagina's van Knack schetst een mogelijke toekomst voor boek & cd als drager en verhaal en muziek als inhoud. In het artikel 'de cd heeft nog niet afgedaan' schetst Klaus Heymann (oprichter van het in 1987 ontstane Naxos label, één van de grootste aanbieders van klassieke muziek op het net) hoe de fysieke dragermarkt zal stabiliseren en vooral onderhouden blijven door meerwaardezoekers, verzamelaars en digitale critici. Op digitaal vlak mikt hij op het 'all-you-can-eat' buffet met een maandelijkse of jaarlijkse bijdrage. (het business-model van de nabije toekomst). Volgens mij klopt deze hybride constructie en ik durf er zelfs nog aan toe te voegen dat verhaal- of muziekliefhebbers afhankelijk van hun appreciatie zelf keuzes zullen maken wanneer ze het houden bij een digitale versie of een fysieke versie met meerwaarde. Distributie van fysieke materialen zal wel steeds moeilijker worden maar eveneens evolueren richting speciaalzaken met een select publiek en kleine labels voor liefhebbers.